Teksten van Jan Goossen:

“Wij vertalen onszelf in termen van architectuur.
Wij vertalen architectuur in termen van onszelf.”

“Wat mij interesseert in de abstracte kunst is de mogelijkheid om het zijn eigen inhoud te geven. Ik doel niet op interpretatie. Ik ben geïnteresseerd in de ingesloten thema’s en concepten (in tegenstelling tot persoonlijke associaties …sentimentaliteit.) Inhoud ontstaat door de relaties die ontstaan in beeld of architectuur. Mijn beelden zijn nagenoeg alle transparant. Ze tekenen in de ruimte, ze omschrijven de ruimte. Ze zijn architecturaal en constructief tegelijk.

De suggestie van bewegelijkheid is veel voorkomend. Indien er massa aanwezig is, speelt die een rol in contrast tot de overheersende meer lineaire constructies. Het geheel is praktisch altijd een tekenachtig beeld (tekenachtig gedacht in tegenstelling tot een door de tastzin uitnodigend ‘schilderachtig’ beeld). Mijn beelden appelleren niet aan de tastzin maar aan het oog en aan de verte en ruimte die ze suggereren.” J.G.

Deze tekst was van zijn inspirator Wessel Couzijn over het grote beeld Corporate Entity.

“De beeldende kunst is visueel en moet als zodanig ervaren worden. Literatuur kan men omschrijven; plastiek niet. De kunstenaar is iemand die door middel van de materie uitdrukking geeft aan wat sterk in hem aanwezig is. Dit gevoel, deze emotie staat in verband met de wijze waarop hij in het leven staat. Het werk is aldus gevoelsmatig ontstaan, is vorm geworden levensgevoel. Iedereen die de plastiek ziet, zal erop een andere manier door worden aangesproken of ook niet.”

Piramide 71

Spui, Amsterdam-centrum (foto)

tekstbord

in 1987 verplaatst naar het plein bij de Gaasperplas in Amsterdam

Jan Goossen, detail, Piramide 71, RVS, Gaasperplas Amsterdam

Jan Goossen, Piramide 71, RVS, Gaasperplas Amsterdam met Yvette Lardinois

De uit vier roestvrij stalen blokken opgebouwde piramide van de beeldhouwer Jan Goossen (1937-2005) is een sterk op zichzelf gericht beeld en lijkt niet specifiek voor een plek gemaakt te zijn. Niettemin verwijzen volgens de kunstenaar de insnijdingen in het staal naar het ritme van de gevels van de huizen en de naar de lucht reikende piramidevorm naar de masten van een zeilboot. Noch van woonhuizen, noch van boten is op het plein voor het metrostation Gein in de verste verte iets waar te nemen. Hier moet sprake zijn van een vergissing. Het beeld stond dan ook oorspronkelijk op het Spui en de eerder genoemde verwijzingen hadden betrekking op de bebouwing aldaar. Het Spui is ooit in de dertiende eeuw een haven geweest, vandaar de associatie met de masten. Het beeld maakte onderdeel uit van een inrichtingsvoorstel van Goossen voor het Spui en omgeving. Een gepland voetgangersgebied is er nooit van gekomen, zodat het beeld niet de ruimte kreeg die het nodig had.

Artoteek Zuidoost, Amsterdam, 1991
Uit de catalogus: Langs kunst in Zuidoost
Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam

more>

Jan Goossen
1982, corten staal
Stadswandelpark in Eindhoven

Een beeld dat een ruimte aangeeft zonder die af te sluiten. Een beeld met architectonische ambities (misschien wel de belangrijkste verworvenheid van de moderne sculptuur). Een zevenhoek die uit zeven elementen bestaat, die op elkaar steunen.

More »

Jan Goossen
1975, roestvrij staal, ontwerp 1971
Ir. Otten (zwem)bad in Eindhoven

‘East Jesus County Revesited’ werd in 1970 ontworpen door beeldend kunstenaar Jan Goossen en uitgevoerd in 1974. Het beeld staat eerst een tijdje in Emmen en vervolgens op een expositie in het Amstelpark in Amsterdam (1975). In hetzelfde jaar wordt het beeld door de gemeente Eindhoven aangekocht en krijgt het een definitieve bestemming bij de ingang van het Ir. Otten(zwem)bad.

More »

Running Squares, Jan Goossen

Jan Goossen
1988, corten staal
Oude locatie: Empelseweg in Rosmalen / ‘s-Hertogenbosh (foto)
Nieuwe locatie: het Kanaalpark, aan de Heinis(dijk) in Rosmalen (‘s-Hertogenbosch) in het verlengde van de Raadhuisstraat

Dit beeldhouwwerk van Jan Goossen tekent als het ware in de ruimte. Het beeld bestaat uit een aantal elementen die in elkaar vallen. De vierkanten gaan op een speelse manier een heel vanzelfsprekende relatie met elkaar aan. Je vraagt je af hoe het in elkaar zit. Het toont transparantie en bewegelijkheid.

More »

Jan Goossen
1994, roestvrij staal
Brug over de Maas, afslag Heusden – Heesbeen

In april 1994 werd een sculptuur aan de Maasbrug, in de kom van de afslag Heusden-Heesbeen geplaatst. Na een selectie onder Nederlandse beeldhouwers werd Jan Goossen verzocht een definitief schetsontwerp te maken. Dit leidde uiteindelijk tot de opdracht.

More »

Jan Goossen
1998, roestvrij staal
Carolus Borromeus College in Helmond

“Een beeld van Jan Goossen is altijd zowel een vlakte als een gebergte en bovendien zowel een gebouw als een sculptuur en de binnen- zowel als de buitenkant van een bouw- of beeldhouwwerk. Zodat de beschouwer, hoe hij ook kijkt en hoe hij ook denkt, nauwelijks de kans krijgt pas op de plaats te maken”, aldus de criticus Maarten Bex in Kunstbeeld 5/1994.

More »

Jan Goossen
2002, roestvrij staal
Rabobank in Vlijmen (Heusden)

Wie de Rabobank in Vlijmen (gemeente Heusden) bezoekt kan niet om het kunstwerk van Jan Goossen heen.

More »

Begin jaren zeventig heb ik Jan voor het eerst ontmoet. Net los van de academie was ik voor ik het in de gaten had, secretaris van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers. Mijn docent, Carel Kneulman had het wel eens over die club gehad, maar vertelde ook dat de Kring slapende was. In 1968 kwam ik van school en moest ik mij als beeldend kunstenaar ergens bij aansluiten. Er was een BBK (Bond van Beeldende Kunstenaars) en een roerig jaar later een BBK’69. Daar ben ik even lid van geweest. Maar ik zocht een meer praktisch gerichte vereniging, een club die naast belangen behartigen, ook tentoonstellingen organiseerde. Hoe het precies gegaan is weet ik niet meer, maar ineens zat ik in een niet druk bezochte vergadering van de NKvB en werd ik bij gebrek aan beter gekozen tot secretaris. Zeker tien jaar lang was het oude bestuur niet bijeen geweest, het was onduidelijk wie welke functie had of had gehad. Een archief was er eigenlijk niet. We moesten opnieuw beginnen. Wel was er een oude ledenlijst en waren er Statuten die aangepast moesten worden. Jan belde op of hij langs mocht komen, ik weet niet meer of dat was om lid te worden of om aan een tentoonstelling mee te doen. Hij vertelde mij zijn geschiedenis en over samenwerking met mensen waar ik tegenop keek. Voor mij was Jan al daar, waar naar ik op weg was.

Rond 1978 kwam Jan weer langs, hij zocht een collega voor de Katholieke Leergangen in Tilburg waar hij les gaf. De afdeling waar hij werkte had behoefte aan iemand die de Kunsten wat subtieler benaderde dan hij en zijn groot werkende collega’s. Hij vroeg mijn maatje Marion Herbst die sieraden maakte te solliciteren naar die plek. Zij kreeg de baan en wij verhuisden al spoedig naar het Brabantse. Jan kwam vanuit Eindhoven ook naar onze contreien en wel in een dorp niet ver van ons vandaan. Hij kocht een oude melkfabriek met de intentie er iets heel moois van te maken. Wat ik niet wist was dat hij een bouwkunde studie had gedaan en (bouw) praktijkervaring had opgedaan in de USA. Ik hielp hem met sloopwerk en stond verbaasd van zijn kundig opbouwen.
Toen zijn atelier klaar was en hij weer beelden kon gaan maken werden dat architecturale bouwwerken, werk waar ik mij goed in kon vinden. De kleur kwam terug in zijn werk.
Ik kwam regelmatig langs in Herpt, we spraken over veel, maar in het algemeen niet over ons eigen beeldende werk, wel over materiaal, techniek en machines. De term ‘beeldhouwer’ paste ons beiden niet, wij bouwden of stelden samen, Jan met een plan en ik meestal zonder.

Keramisch Werkcentrum, Heusden, Jan Goossen, Michael Flynn, Berend Peter Hogen Esch en Marion Herbst

Hoewel Jan een jaar of acht ouder was dan ik hadden we dezelfde voorbeelden, mensen die wij hoogachtten en waardeerden. Het maken van dingen; beelden, bouwwerken of tekeningen geeft voldoening. Het er over spreken is verspilde energie.
We zijn onze eigen weg gegaan. Jan heeft één keer een opmerking over mijn bezigheden gemaakt, niet over mijn beeldend werk, maar over een tussenvloertje dat ik in mijn werkplaats timmerde. “Hij zou dat anders gedaan hebben”.

Berend Peter Hogen Esch
Juni 2016

Beeldhouwersoverleg

Hallo Yvette,
Ik moest wel even teruggaan in mijn documentatie en geheugen, maar graag gedaan.

In juni 1979 zijn een 14-tal beeldhouwers bijeengekomen zijn. Daar was Jan Goossen ook bij. Hij deed niet mee aan de open dag. Na deze open dag zijn wij elke maand bijeen geweest. Jan was daar telkens bij. Iemand moest het voortouw nemen en dat werd ik, waardoor het Beeldhouwersoverleg ontstond.

Eindhoven had een commissie Stadsbeeld, uit het Beeldhouwersoverleg  werd Theo van Brunschot als vertegenwoordiger gekozen. Even later werd ik benoemd als 2e lid van die commissie. De commissie Stadsbeeld hield zich bezig met opdrachten en plaatsing van beelden in de openbare ruimte. Tevens kwam daarbij
– selectie van beeldhouwers voor Middelheim ‘82
– selectie van beeldhouwers voor Beelden in het Stadswandelpark ‘82

Jan heeft zich toen teruggetrokken uit het Beeldhouwersoverleg omdat hij aan beide exposities mee mocht doen. Zelf zat ik namens het Beeldhouwersoverleg in de selectiecommissie.

Beeldenstorm
Harrie Storms schonk zijn bronsgieterij inventaris aan de gemeente Eindhoven. De Dienst Kunst en Cultuur heeft na die schenking een stichting in het leven geroepen; Stichting Beeldenstorm. Harrie, die ik goed kende, vroeg mij als curator op te treden, toe te zien op een juiste en goede overdracht. Ik heb in het eerste bestuur gezeten. Veel overleg met Jan gehad over de conditie van het geheel. Nadat alles in goed overleg en statutair goed geregeld was ben ik teruggetreden uit het bestuur. Wat Jan daarna daar nog gedaan heeft weet in niet. Misschien kun je dat navragen bij Jan Wils.

Hartelijke groeten,
Hans van Eerd
mei 2017

Januari 2024
Tijdens mijn bezoek aan het Europees Keramisch Werkcentrum in Oisterwijk introduceerde Annelies Broenink mij aan een van de aanwezige kunstenaars, Leo van Vegchel.

Al snel bleek dat Leo Jan kende uit de tijd dat Jan in Eindhoven woonde. Ik vroeg Leo welke rol Jan toen speelde bij het Beeldhouwersoverleg. Korte tijd later kreeg ik deze mail van Leo.

21-02-2024 email
Dag Yvette,

Fijn dat we Jan samen even voor het voetlicht konden brengen. Jan is voor mij een onvergetelijk collega geweest, een van de (weinig) zeer integere en mens betrokken kunstenaars in de zelfingenomen kunstenaar cultuur van de ’70-’80-’90 jaren. Jan, Theo van Brunschot en Hans van Eerd waren de integere voortrekkers van het toenmalige Beeldhouwers overleg. Als overleg werden we een serieus kunstadvies-platform binnen de gemeente Eindhoven. In 1980 werd de Fabriek in de Baarsstraat gekraakt door een breder platform kunstenaars. Hier voelde Jan, Theo en Hans en anderen zich minder goed thuis. Wat wel ontstond is een stedelijk breed kunstenaars fundament van waaruit tientallen initiatieven geboren werden. Enkele bestaan nu nog. Enkele zijn uitgegroeid tot initiatieven waar Eindhoven zich nu nog trots mee profileert. Witte Dame, DDW, architectuurcentrum, Strijp-S.
Ik ben zelf actief betrokken geweest bij enkele initiatieven, Beelden in Stadspwandelpark ‘82, Kunstenaarsgalerie Op het Hemelrijken, huisvesting en ateliers, standbeeld, architectuur, vormgeving en ontwikkeling Witte Dame. Maar mijn meest betrokken initiatief is het opbouwen van Beeldenstorm. Hans verdraait m.i. de toedracht een beetje. Het Beeldhouwersoverleg was in de ontstaansperiode al niet meer zo actief (1990). Samen met Jan Wils en Jos Blersch heb ik het aanbod van Harrie Storms aan de kunststichting doorgespeeld gekregen. Ik heb de naamgeving verzonnen, een stichting opgericht, een bestuur samengesteld en we werden uiteindelijk door de TUe omarmd. De gemeente Eindhoven bleef, zoals toen gebruikelijk, op politiek en ambtelijk niveau initiatief loos. Jan, Theo, Hans en andere beeldhouwers hadden sympathie maar hadden toen al helaas geen initiatiefneemsters bemoeienis meer.
Beeldenstorm is uiteindelijk samengegaan met Grafisch atelier Daglicht en gaat verder door het leven als Make Eindhoven. Mijn ideaal voorbeeld was het toenmalige EKWC. Dat niveau heb ik helaas, in mijn tijd als coördinator, niet waar kunnen maken.

door Ab Hofstee

Jan Goossen leerde ik kennen toen we in 1982 ter gelegenheid van het 750 jarige bestaan van de stad Eindhoven de tentoonstelling Beelden in het Stadswandelpark organiseerden. ‘We’ dat was de Kunststichting Eindhoven waarvan ik sinds september 1980 directeur was. De voorbereidingstijd voor de tentoonstelling was relatief kort maar we slaagden er toch in ook met behulp van een burgercomité om de benodigde fondsen bij elkaar te schrapen.

De opzet was om van een aantal beeldhouwers bestaande beelden te plaatsen, een aantal kunstenaars uit te nodigen een tijdelijke presentatie te doen en een aantal te vragen om een beeld te maken speciaal voor de tentoonstelling. Hiervoor was geld beschikbaar en ik wilde ook proberen om een aantal beelden aan te kopen. Dat laatste lukte en het was de start voor een beeldentuin in het Stadswandelpark.

Een van de kunstenaars die we uitnodigden voor het maken van een beeld was Jan Goossen die in die tijd in Eindhoven woonde. Jan zat in die tijd ook door persoonlijke omstandigheden in een wat moeilijke periode en de opdracht kwam goed uit. Hij maakte het beeld ‘Septum (in gesprek met de vorigen)’, een zevenhoek bestaande uit aan elkaar gehangen U-vormige elementen van cortenstaal met een hoogte van 2,7 meter en een doorsnee van ongeveer 5 meter. Naar mijn indruk betekende de uitvoering voor hem ook een nieuwe richting voor zijn werk. Het werk van Jan werd aangekocht en staat op de plaats waarvoor hij het ontwierp.

Het waren plezierige contacten, want Jan was naast een goed kunstenaar ook een aardig mens, die ook daarna bleven bestaan totdat hij naar Heusden verhuisde waarna ik hem slechts sporadisch zag. Later verhuisde hij naar Zeeland waar hij overleed.

Het is mooi dat hij in Eindhoven zijn sporen heeft nagelaten.

mei 2012

door Johan de Koning
(Dit artikel verscheen later en in een langere versie onder de titel ‘Beeldbouwen. De architectonische werken van Jan Goossen’  in het Zeeuws Tijdschrift.)

Kan iemand die geen Zeeuw is van origine toch Zeeuw(s) zijn of worden? Hier in de provincie gaan wonen lijkt me in ieder geval onvoldoende. Daar is toch meer voor nodig.
More »